آیا ادعای پتروشیمی‌ها درباره افزایش عرضه واقعی است؟

به گزارش اینپیا، میزان عرضه محصولات پتروشیمی در سال 96 برابر با 3 میلیون و 888 هزار و 899 تن بوده است و در این سال معادل 2 میلیون 687 هزار و 479 تن از این محصولات معامله شدند و به دست خریدار رسیدند.

اما آمارهای موجود حاکی از آن است که در سال 97 میزان 3 میلیون و 697 هزار و 706 تن محصولات پتروشمی در بورس کالا عرضه شده که از این میزان، 2 میلیون و 229 هزار و 542 تن آن معامله شده است.

در سال 98 نیز حجم عرضه ها 4 میلیون و 276 هزار و 877 تن بود که از این میزان 3 میلیون و 98 هزار و 605 تن معامله شدند.
سال 99 اما با جریان ها و تنش های فراوان بین عرضه و تقاضا همراه بود و با این وجود شاهد آن هستیم که در 8 ماهه نخست سال با وجود عرضه 2 میلیون و 899 هزار و 329 تنی، میزان 2 میلیون و 229 هزار و 542 تن مورد معامله قرار گرفته است.

کارشناسان بر این باورند که تقاضا در برخی از موارد کاذب بوده است و این موضوع در سال 97 که ایران بار دیگر مورد تحریم قرار گرفت و نرخ ارز به شدت رشد کرد، مشهود است؛ چرا که در سال 97 تقاضا به رقم بالای 10 میلیون تن رسید.

اما این تقاضای کاذب رفته رفته فروکش کرد. بسیاری بر این باروند که در سال 99 تاثیر تقاضای کاذب بر بازار بسیار ناچیز است و عمده این تقاضای فزاینده به دلیل رشد مداوم قیمت ارز و انتظارات تورمی بوده است. افزایش مستمر نرخ ارز در سال 99 موجب شد که خریداران مواد اولیه، از آنجایی که نرخ ها هر هفته با افزایش همراه می شد، تصمیم بگیرند بیشتر نیاز خود را خریداری کنند؛ چرا که هر هفته نخریدن برابر بود با گران تر خریدن مواد اولیه در هفته بعد.

این موضوع تقاضا را در ماه های ابتدای سال بالا برد و اکنون شاهد آن هستیم که با رسیدن به ماه های پایانی سال و فروکش کردن انتظارات تورمی عملا در یک رکود قرار داریم.

نکته قابل توجه این بود که در این مدت شاهد رقابت هایی بسیار چشمگیر در برخی گریدها بودیم و این مساله نشان می دهد که عرضه و تقاضا از توازن لازم برخوردار نبودند.

حال برای مقایسه باید به سال های قبل تر مراجعه کرد و اگر سال 96 را در نظر بگیریم شاهد آن خواهیم بود که در این سال تقاضا معادل 147 درصدِ عرضه بوده است.

این در حالی است که در 8 ماهه نخست سال 99 کل تقاضا تنها 119 درصد عرضه بوده است و با توجه به رکودی که این روزها شاهد آن هستیم، پیش بینی می شود که این میزان کمتر نیز بشود.

اما آنچه باید مورد توجه قرار گیرد این است که با وجود گذر چند سال و صدور چندین پروانه بهره برداری و احداث واحدهای جدید در کنار توسعه بسیاری از واحدهای صنایع تکمیلی موجود در کشور، کلیات تقاضا نه تنها رشد نداشته بلکه به دلیل محدودیت های تجاری کاهش نیز یافته است. حال مساله بغرنج این است که با وجود این تقاضای محدود، در سال جاری شاهد رقابت هایی چشمگیر بوده ایم که در برخی موارد درصد رقابت به بالای 100 نیز رسید.

از این رو می توان دریافت که افزایش عرضه نه تنها متوازن با تقاضا نبوده، بلکه از نظر آماری هم واقعی نبوده است و این موضوع به روشنی توضیح دهنده التهابات موجود در بازار است.