مقایسه تطبیقی عرضه،‌ تقاضا و معاملات در 3 ماه نخست 93 و 94

بر اساس اطلاعات نموداردها، حجم عرضه ها در سال 1394 به مراتب از سال 1393 بیشتر است. حجم کل عرضه در سه ماهه اول سال 1394 برابر با 935 هزار تن است و این در حالی است که حجم عرضه ها در سال 93 برابر با 703 هزار تن می باشد و در سال 1394 حجم عرضه ها 232 هزار تن افزایش را نشان می دهد که حجم بسیار قابل توجهی است.

در واقع افزایش حجم عرضه ها از آنجایی شروع شد که وزارت صنعت تغییراتی را در مبنای نرخ گذاری محصولات پتروشیمی ایجاد کرد، در گذشته و تا نیمه اول تیر ماه 1393 نحوه قیمت گذاری بر مبنای دلار مبادله ای بود و همین امر سبب می شد که قیمت ها در بازار داخلی به نسبت با قیمت های صادراتی بسیار ارزانتر باشد و راه را برای استفاده از شکاف قیمتی ایجاد شده باز می کرد ولی از نیمه دوم تیر ماه 1394 نرخ ارز مبنا به دلار آزاد تغییر یافت تا قیمت های داخلی به قیمت های صادراتی نزدیک شده و عرضه در بازار داخلی برای مجتمع ها جذابتر شود و آن ها در درجه اول به نیاز داخل توجه کنند و این گونه شد که حجم عرضه ها در بازار داخل افزایش چشمگیری یافت، البته رکود در بازار های جهانی بعد از افت شدید نفت و جنگ های خاورمیانه نیز در این عامل بی تاثیر نبود.

همانطور که در نمودار ها مشخص است حجم تقاضا در دو سال 1393 و 1394 اختلاف زیادی دارد و دلیل اصلی این اختلاف وجود تقاضای کاذب در سال 1393 و توسط دلالان در بازار است.

حجم کل تقاضا در سه ماهه اول سال 1393 برابر است با یک میلیون و 466 هزار تن، این در حالی است که تقاضا در سال 1393 چیزی در حدود 4 برابر سال 1394 بوده و برابر است با چهار میلیون و 952 هزار تن که نشان از کاهش سه میلیون و 486 هزار تنی حجم تقاضا در سال 1394 را دارد.

حجم معاملات در دو ماه اول سال 1394 به حجم معاملات در سال گذشته بسیار نزدیک است و این امر نشان از نزدیک بودن مصرف نهایی مواد اولیه در دو سال و با وجود رکود عمیق در سال 1394 را دارد و خود داده بسیار مهم و جالبی است زیرا اکثر فعالان این بازار فکر می کردند که حجم معاملات در سال جاری بسیار کمتر از سال قبل باشد.

با وجود آزاد سازی قیمت ها در سال 94 به نسبت با سه ماهه اول سال 93، قیمت ها در دو ماهه اول سال جاری به نسبت ارزان تر از سال قبل هستند و در دو ماهه اول در کف قیمتی خود قرار داشتند و همین امر باعث جذابیت خرید شده بود و اکثر فعالان بازار در دو ماهه اول سال 94 حجم زیادی از مواد اولیه را خریداری کردند.

ولی با توجه به نمودار از اواخر اردیبهشت فاصله بین حجم معاملات در دو سال 93 و 94 بیشتر و بیشتر می شود و نمودار سال 93 میل به افزایش و صعود دارد در صورتی که حجم در سال 94 کمتر و کمتر شده و میل به نزول بیشتر دارد.


دلایل اصلی:

• عمیق تر شدن رکود حاکم بر اقتصاد کشور

• رکود بخش مسکن

• صنایع تکمیلی از کمبود شدید نقدینگی رنج می برند

• فروش اعتباری توسط مجتمع ها به شدت کم شده است

• پروژه های عمرانی دولت متوقف شده است

• کشورهای متحد ایران در منطقه درگیر جنگ های داخلی هستند

• صادرات به بسیاری از کشورها دچار مشکل است

• بازار صادراتی مواد اولیه نیز به شدت دچار رکود شده است

• روند قیمت های جهانی از خرداد ماه به شدت نزولی شده است

• دلار با توجه به اخبار مذاکرات سیر نزولی داشته است

• در پیش بودن نتایج مذاکرات ایران و کشورهای غربی

• فروش به صورت مستقیم پتروشیمی ها در بازار آزاد و عدم شفافیت

 همه دلایل بالا باعث به وجود آمدن اوضاع فعلی و کاهش حجم معاملات در خرداد ماه 1394 به میزان 79 هزار تن شده است (37 درصد کاهش).

ولی هر چه پیش می رویم رکود عمق بیشتری پیدا کرده و روند نزولی تر می شود، همچنان که در تیر ماه 1394 حجم معاملات کمتر از خرداد شده است.

به نظر می رسد بعد از مشخص شدن نتیجه مذاکرات چه منفی و چه مثبت باز هم بازار تا ثبات ارز و سایر متغیرهای مهم اقتصادی صبر خواهد کرد و بعد واکنش اصلی نشان خواهد داد و تا اقتصاد با ثبات مواجه نشود همچنان محافظه کارانه عمل خواهند کرد.

هر چند سال 1394 تا کنون سالی با رکود عمیق بوده ولی نشان از صعودی بسیار خوب برای اقتصاد ایران دارد، اگر بتوان به خوبی و با همکاری از این بحران اقتصادی به وجود آمده عبور کرد می توان رونق بسیار خوبی را در آینده تجربه کرد زیرا همیشه در اقتصاد هر کشوری فراز و نشیب های زیادی وجود دارد.


 سید جواد موسوی کارگزاری اطمینان سهم