اهمیت تجارت با قاره آفریقا

نگاهی به آمارها نشان می‌دهد که برخی شاخص‌های کلیدی سبب شده تا آفریقا به عنوان بازار بزرگ آینده شناخته شود. جمعیت و نیروی کار پویا، توسعه شهرنشینی و رشداقتصادی را می‌توان به عنوان برخی از این شاخص‌ها در نظر گرفت اما با این حال سهم ایران از صادرات به قاره آفریقا ناچیز است که با نگاهی تحولات این قاره تا سال 2050، می‌توان با برنامه‌ریزی مناسب سهم خود را در بازار کشورهای این قاره ارتقا داد.

شاخص‌های کلیدی آفریقا به عنوان بازار بزرگ آینده

جمعیت و نیروی کار پویا را می‌توان نخستین شاخص در زمینه تبدیل آفریقا به بازار بزرگ آینده در نظر گرفت چرا که آهنگ رشد جمعیت در این قاره نسبت به رشد جمعیت جهان به گونه‌ای است که تا پایان این قرن از هر 3 نفر ساکن کره زمین یک نفر آفریقایی خواهد بود بنابراین رشد انفجاری جمعیت آفریقا، آن را به یک بازار مصرفی بزرگ در جهان تبدیل خواهد کرد و سهم قابل توجهی از نیروی کار را نیز به خود اختصاص خواهد داد که می‌تواند در توسعه کسب وکارها، تجارت بین‌المللی و سیر تکاملی بازارهای نوظهور تاثیرگذار باشد.

جمعیت آفریقا تا سال 2050 دو برابر و به 2.5 میلیارد نفر خواهد رسید بنابراین این امر تقاضای گسترده‌ای برای کالاها و خدمات ایجاد، و فرصت‌های بسیاری را نیز برای سودآوری و پایداری کسب و کارها ارائه خواهد داد از سوی دیگر آفریقا با دارا بودن میانگین سنی 19.7 سال، دارای جوانترین ترکیب جمعیت در جهان است و جمعیت جوان آفریقا نیروی کار بزرگ و پویا را در این منطقه نمایندگی میکند.

شاخص دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد رشد اقتصادی است. تنوع روزافزون بازارهای آفریقایی تا حد زیادی به دلیل پیشی گرفتن نرخ رشد اقتصادی این منطقه از میانگین رشد جهان است. آفریقا در دو سال آینده با کسب متوسط رشد اقتصادی 3.4 درصد پتانسیل این را دارد که در مقایسه با سایر مناطق به بزرگ ترین بازار رو به رشد برای کالاها و خدمات مصرفی جهان تبدیل شود.

نکته دیگری که تجار و سرمایه‌گذاران سایر کشورها باید به آن توجه کنند توسعه شهرنشینی و دسترسی به بازار در آفریقاست. انتظار می‌رود تا سال 2050 حدود 56 درصد از جمعیت این قاره در مناطق شهری زندگی کنند که در این صورت تقاضای زیادی برای زیرساخت‌ها، مسکن و کالاها و خدمات ایجاد خواهد شد.

یکی از عوامل کلیدی که آفریقا را به کانون جذب سرمایه‌گذاری خارجی بیشتر و تقویت ارتباطات تجاری و نوآوری تبدیل میکند، انعقاد توافقنامه «منطقه تجاری آزاد آفریقا» است در مقایسه با توافقاتی نظیر پیمان منطقه اقتصادی اروپا  و توافق ایالات متحده-مکزیک-کانادا، انتظار می‌رود بلوک تجاریAFCFTA به بزرگترین منطقه تجارت آزاد در جهان با بازاری برای اشتغال‌آفرینی برای 1.4 میلیارد نفر و با مجموع تولید ناخالص داخلی 3 تریلیون دلاری تبدیل شود. این توافقنامه، تجارت و سرمایه‌گذاری را در سطح میان کشوری و همچنین در سطح بین المللی برای تمام 54 اقتصاد آفریقایی امضاکننده موافقتنامه مزبور تقویت و تسریع خواهد کرد.

سهم ایران از تجارت با آفریقا

با این وجود بر اساس آمارهای منتشر شده از سوی گمرک جمهوری اسلامی ایران در سال 1401 ، حدود 2.4 میلیون تن کالای بدون نفت خام به ارزش 1.2 میلیارد دلار از ایران به کشورهای آفریقایی صادر شده است که فقط 2.2 درصد از ارزش کل صادرات ایران را تشکیل می‌دهد و آمار و ارقام بیانگر سهم ناچیز آفریقا در تجارت ایران است.

کشورهای آفریقای جنوبی با سهم 25.8 درصد، موزامبیک با سهم 16.1 درصد، غنا با سهم 14 درصد، سودان با سهم 12.1 درصد و نیجریه با سهم 11 درصد از ارزش کل صادرات ایران به آفریقا عمده مقاصد صادرات کالاهای ایرانی به این قاره در سال 1401 بوده‌‎اند.

همچنین طی سال 1401، حدود 89.9 هزارتن کالا به ارزش 91.8 میلیون دلار از قاره آفریقا وارد کشور شده که سهم آن از ارزش کل واردات ایران حود 0.15 درصد است.

کشورهای تانزانیا با سهم 22.8 درصد، کنیا با سهم 18.8 درصد، آفریقای جنوبی با سهم 18.1 درصد، غنا با سهم 9 درصد و سیشل با سهم 7 درصد از ارزش کل واردت عمده مبادی وارداتی کالا به کشور از منطقه آفریقا بوده‌اند.