باوجود تحریم‌های غرب

درآمد نفتی روسیه نسبت به دوران پیش از جنگ افزایش یافت

بر اساس داده‌های تجاری، درآمد خالص ماهانه نفت روسیه از آوریل تا اکتبر سال جاری میلادی، تقریباً ۲ برابر شده و به سطوحی مشابه و حتی بیشتر از درآمدهای نفتی این کشور پیش از آغاز حمله روسیه به اوکراین رسیده است.

با وجود اعمال تحریم‌های غرب، درآمد ماهانه روسیه از صادرات نفت اکنون بیشتر از قبل از تهاجم روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ است؛ که نشان‌ از ناکامی در محدود کردن توانایی مسکو در تأمین بودجه جنگ اوکراین دارد.

درآمد خالص نفتی روسیه در ماه اکتبر برابر مبلغ ۱۱٫۳ میلیارد دلار، ۳۱ درصد از کل درآمد خالص بودجه این ماه را تشکیل می‌دهد و این بالاترین نرخ درآمد از ماه مه ۲۰۲۲ تاکنون به شمار می‌رود. سود نفتی اکتبر هم از همه ماه‌های سال پیش از آغاز جنگ فراتر رفته است.

اتحادیه اروپا اکثر واردات نفت روسیه را در قالب بخشی از تحریم‌های موردتوافق در دسامبر سال گذشته ممنوع کرده است. بلومبرگ در تحقیقات اخیر خود دریافته است که اعمال سقف قیمتی ۶۰ دلاری برای تجارت هر بشکه نفت روسیه در دریا در کنار محدودیت‌های واردات، منجر به ایجاد ناوگان سایه‌ای متشکل از نفت‌کش‌ها و بازرگانان شده است تا صادرات نفت روسیه ادامه داشته باشد.

داده‌های تجاری نشان می‌دهد که سالانه ۱۱ میلیارد دلار از سود صادرات نفت روسیه میان مبدأ و مقصد ناپدید می‌شود، که این رقم می‌تواند نشان‌دهنده وجوهی باشد که کرملین از آن برای تأمین مالی حمله به اوکراین استفاده می‌کند.

به گفته ادی فیشمن، کارشناس تحریم دانشگاه کلمبیا ناوگان سایه و جایگزین‌ها برای بیمه دریایی غرب چیز جدیدی نیست. عدم وجود اقدام هماهنگ برای پرهزینه‌تر کردن استفاده از این جایگزین‌های غیراستاندارد برای خدمات غربی، باعث رشد بیشتر آن‌ها شده و آن‌ها را به یکی از ویژگی‌های ساختاری تجارت جهانی نفت تبدیل خواهد کرد.

علیرغم نشانه‌هایی حاکی از تلاش غرب برای بستن راه‌های فرار برای روسیه، مقامات یونانی می‌گویند که قادر به توقف فعالیت‌های کشتیرانی مخفی در نزدیکی سواحل این کشور نیست. کشتی‌های متعلق به یونان یک‌پنجم نفت روسیه را در سال جاری حمل کرده‌اند. این کشور برای دریافت مجوز تجارت ناوگان خود با روسیه بدون نقض قوانین اتحادیه اروپا لابی کرده است.

سازمان بین‌المللی دریانوردی سازمان ملل گفت که ناوگان نفتی مخفی «نگرانی و تهدیدی جدی» برای ایمنی محیط‌زیست است و خواستار تقابل جهانی با این پدیده شد.

براساس محاسبات بلومبرگ، درآمد خالص ماهانه نفت روسیه بین آوریل و اکتبر تقریباً دو برابر شده و در ماه اکتبر به سطح قبل از تهاجم رسیده است. ناوگان داخلی و سایه بیش از ۷۰ درصد محموله‌های نفتی را در ۹ ماهه اول سال ۲۰۲۳ جابه‌جا کرده‌اند.

قبل از آغاز جنگ با اوکراین، غول‌های نفتی مانند ویتول و ترافیگورا صادرات ۴۰ درصد نفت خام روسیه را مدیریت می‌کردند. داده‌ها نشان می‌دهد که اکنون شرکت‌های کوچک‌تر و ناشناس مرتبط با روسیه جای این شرکت‌های بزرگ را گرفته‌اند. ردیابی نفت‌کش‌های روسیه سراسر جهان، از جزایر مارشال تا لندن را دربر می‌گیرد. همه این تلاش‌ها برای ردیابی تاکنون به بن‌بست رسیده‌اند و این نشان از شدت چالش‌های موجود برای مقابله با فرار از تحریم‌ها دارد.

اوایل ماه جاری، دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا تحریم‌های جدیدی را علیه ۳ شرکت از کشورهای مختلف و سه کشتی که در عملیات فروش نفت روسیه بالاتر از سقف قیمت تعیین‌شده شرکت داشتند، اعمال کرد.