طرح ایرلند به نفع زباله‌گردان و اقتصاد چرخشی بازیافت

ایرلندی‌ها بالاخره طرح بازگردانی بطری‌ها و قوطی‌های خالی به دستگاه‌های فروش معکوس را پذیرفتند و در بازه زمانی هشت ماهه به رکوردی چشمگیر دست پیدا کردند و به این ترتیب اقتصاد چرخشی بازیافت را رونق بخشیدند.

به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، طرح بازگردانی بطری‌های پلاستیکی در ایرلند پس از سردرگمی و عصبانیت اولیه مصرف‌کنندگان، در نهایت توسط عموم پذیرفته و با افزایش چشمگیر مشارکت مردم همراه شد.

اجرای این طرح توسط دولت ایرلند به‌عنوان بخشی از تلاش‌های دولتی برای دستیابی به اهداف بازیافت ۹۰ درصدی اتحادیه اروپا انجام گرفت و تنها طی هشت ماه با دریافت ۶۳۰ میلیون قوطی و بطری خالی به ماشین‌های فروش معکوس همراه بود. یک بطری را می‌توان تا هفت بار و قوطی‌ها را به‌طور نامحدود بازیافت کرد.

طبق آخرین آمار تغییرات رفتاری مصرف‌کنندگان، از زمان وضع مالیات بر کیسه‌های پلاستیکی در سال ۲۰۰۱، بازده این طرح از دو میلیون در ماه به ۱۱۰ میلیون در ماه افزایش داشته است. این طرح همچنین موجب کاهش زباله در خیابان‌ها، جمع‌آوری پول برای امور خیریه و حتی کمک به بی‌خانمان‌ها و کودکان با جمع‌آوری مقادیر هرچند کمی پول نقد شده است. دستگاه‌ها به ازای هر قوطی ۰.۱۵ یورو و برای هر بطری پلاستیکی ۰.۲۵ یورو به تحویل‌دهنده پرداخت می‌کند.

پیش از این اجرای طرح‌های مشابه چندین بار در بریتانیا و ایرلند با شکست مواجه شده بود، اما این بار نتیجه داد و ایرلند همچون بسیاری از کشورهای عضو اتحادیه اروپا از جمله آلمان که مصرف‌کنندگان از سال ۲۰۰۶ بطری‌ها و قوطی‌های خالی خود را به دستگاه‌های فروش معکوس می‌سپارند، به موفقیت رسید.

در حال حاضر کارمندان در بعضی از ادارات ایرلند به صورت نوبتی بطری‌ها و قوطی‌های خالی را برای سپردن به دستگاه‌های فروش معکوس جمع‌آوری و وجه به‌دست‌آمده را صرف خرید خوراکی و نوشیدنی برای ساعات استراحت خود در اداره می‌کنند.

برای کشوری با جمعیت کمی بیش از ۵ میلیون نفر، نرخ بازگشت بیش از ۱۱۰ میلیون بطری و قوطی در ماه موفقیت چشمگیری به‌شمار می‌رود، اما با وجود حدود ۱.۷ میلیارد قوطی و بطری پلاستیکی که هر سال به بازار این کشور عرضه می‌شود، ایرلند هنوز راهی طولانی برای پیمودن دارد و به‌عنوان یک کشور عضو اتحادیه اروپا، باید این میزان را در سال آینده به ۷۷ درصد و تا سال ۲۰۲۹ به ۹۰ درصد افزایش دهد. این اهداف بخشی از تلاش‌های سراسر اتحادیه برای تقویت اقتصاد دایره‌ای است.

اجرای طرح دستگاه‌های فروش معکوس با چالش‌های بسیاری مواجه بود، ازجمله اینکه خرده‌فروشان تمایلی به مشارکت نداشتند و سطل‌ها را دیر به دیر تخلیه می‌کردند یا مردم تمایلی به دور شدن از طرح‌های بازیافت قدیمی که به آن عادت داشتند، از خود نشان نمی‌دادند. آماده‌سازی‌ها از نظر لجستیکی نیز پیچیده بود و تأمین‌کنندگان مجبور شدند خطوط تولید خود را برای افزودن آرم قابل بازگردانی تغییر دهند. در مواردی نیز کانتینرهای غیرقانونی برای دریافت اقلام جمع‌آوری‌شده توسط خرده‌فروشان مراجعه می‌کرد، اما پولی به آن‌ها پرداخت نمی‌کرد و این امر با ضرر همراه بود.

در حال حاضر سوپرمارکت‌ها بین ۱۲ تا ۲۵ هزار یورو برای ماشین فروش معکوس در نظر می‌گیرند، اما به ازای هر کانتینر تحویلی، ۲.۲ سنت به‌عنوان انگیزه دریافت می‌کنند. علاوه بر این دولت ایرلند موفق شد تأمین‌کنندگان از جمله کوکاکولا را متقاعد به تولید بارکدهایی کند که تنها مخصوص ایرلند است و به کاهش تدریجی تعداد کانتینرهای جمع‌آوری زباله در اماکن عمومی و زمین‌های ورزشی و جایگزین کردن آن‌ها با دستگاه‌های فروش معکوس پرداخت.

دولت همچنین برنامه‌هایی برای زباله‌گردان دارد به‌طوری‌که سطل‌های زباله‌ای در سطح کشور تعبیه کرده است تا مصرف‌کنندگان قوطی یا بطری خود را بدون آلوده کردن آن با مواد دیگر دور بریزند. زباله‌گردان می‌توانند به راحتی آن‌ها را برای دریافت پول نقد به مغازه‌ها ببرند یا تحویل دستگاه‌های یادشده بدهند.