قراردادهای پریمیوم (بلندمدت) در حال اجرایی شدن

به گزارش اینپیا، قراردادهای پریمیوم محصولات پتروشیمی می تواند، زنجیره تامین صنایع پایین دستی را استحکام بخشد. علاوه بر این صنایع بالادستی نیز می توانند نسبت به فروش خود اطمینان داشته باشند. همچنین این نوع قراردادها می تواند التهابات موجود در بازار را کاهش دهد.

با این حال قراردادهای پریمیوم همچنان در بین فعالان صنعت پلیمر شناخته شده نیست و بسیاری از نحوه اجرای آن مطلع نیستند.

به عبارت ساده، معاملات کشف پریمیوم قراردادی است که در بازار فیزیکی معامله می شود و به موجب آن، طرفین متعهد می شوند که در زمان مشخصی در آینده (تحویل، حمل یا بارگیری) کالا را بر اساس قیمت نهایی (قیمت مبنا به علاوه مابه التفاوت توافق شده) معامله کنند. خریدار بخشی از ثمن معامله را در زمان توافق، به فروشنده پرداخت و تسویه مابقی وجه متعاقبا و براساس شرایطی انجام می شود که در زمان عقد قرارداد مشخص می شود. مکانیزم این قرارداد به گونه ای است که در ابتدای انجام توافق، طرفین باید قسمتی از ارزش حدودی معامله را نزد اتاق پایاپای به عنوان وجه الضمان تودیع کنند. در این قرارداد، ﭘﺮﻳﻤﻴﻮم ﻣﺒﻠﻎ ﻳﺎ درﺻﺪی اﺳﺖ ﻛﻪ برای ﻣﺤﺎسبه ﻗﻴﻤﺖ ﻧﻬﺎیی ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﻣﺒﻨﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﻳﺎ از ﻗﻴﻤﺖ ﻣﺒﻨﺎ ﻛﺴﺮ میﺷﻮد و قیمت مبنا ﻗﻴﻤﺘی اﺳﺖ ﻛﻪ در زﻣﺎن ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه در اﻃﻼﻋﻴﻪ ﻋﺮﺿﻪ، از سوی ﻣﺮﺟﻊ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﺑﻮرس اﻋﻼم می شود.

به این ترتیب، ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ نهایی زمانی بین طرفین منعقد می شود ﻛﻪ در ﻗﺮارداد ﻛﺸﻒ ﭘﺮﻳﻤﻴﻮم ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻣﺘﻌﻬﺪ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم آن ﻃﺒﻖ ﺿﻮاﺑﻂ بورس شده اند. اﻳﻦ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ در زﻣﺎن ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه در ﻗﺮارداد ﻛﺸﻒ ﭘﺮﻳﻤﻴﻮم ﺑﺮاﺳﺎس ﻗﻴﻤﺖ نهایی، ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻮرس ﻣﻴﺎن ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻗﺮارداد ﻛﺸﻒ ﭘﺮﻳﻤﻴﻮم ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻗﺮارداد ﻧﻘﺪ، نسیه ﻳﺎ ﺳﻠﻒ ﻣﻨﻌﻘﺪ می شود. ﻗﻴﻤﺖ نهایی در این قراردادها از فرمول توافق شده بین طرفین و پریمیوم کشف شده قابل محاسبه است.

این قراردادها در حالی برای استفاده در بورس کالای ایران طراحی شده که در بیان سابقه و نمونه های مشابه از انعقاد این نوع قراردادها در بورس های کالایی در دنیا می توان به بورس فلزات لندن اشاره کرد؛ گرچه تفاوت هایی بین این قراردادها با قراردادهای پریمیوم در این بورس معتبر وجود دارد. به طور ی که در بورس فلزات لندن به دلیل گستردگی دامنه انبارهای پذیرش شده در کشورهای مختلف، خریدار محصولی را از یک عرضه کننده خریداری می کند، اما محل تحویل از سوی عرضه کننده تعیین می شود. این در حالی است که خریداران تمایل دارند کالا را در منطقه ای دیگر تحویل بگیرند. به همین دلیل، با کمک قراردادهای پریمیوم خریدار می تواند کالای مشابه را از انبار دیگری در یک منطقه یا کشور دیگری تحویل بگیرد.

مزیت اصلی این گونه قراردادها نسبت به سایر قراردادها در آن است که در قرارداد کشف پریمیوم خریدار از رسیدن کالا و تامین به موقع اطمینان خاطر دارد. حال آنکه در قراردادی مثل سلف خریدار باید از وضعیت مالی خوبی برخوردار باشد تا جنس موردنظر را پیش خرید کند و در قرارداد فوروارد نیز به دلیل مشخص شدن قیمت نهایی در زمان انعقاد قرارداد، امکان تضمین قیمت وجود دارد. حال آنکه ممکن است برخی خریداران، سرمایه موردنیاز را برای تامین مواد اولیه مصرفی خود در اختیار نداشته باشند، اما برای حفظ تولید آتی خود نیازمند تضمین باشند که این ضمانت به کمک قرارداد کشف پریمیوم امکان پذیر است. ضمن اینکه فروشنده نیز این اطمینان را پیدا می کند که کالای تولیدی خود را در تاریخ سررسید می فروشد.

اما یکی از مهم ترین مزایای این گونه قراردادها در خصوص مواد اولیه پتروشیمی این است که نه اغلب توسط خریداران عمده بسته می شود و این مساله می تواند در نهایت منجر به کاهش رقابت ها در بازار شود. علاوه بر این فروشندگان نیز با این نوع قراردادها نمی توانند در خصوص عدم به فروش رفتن محصول خود مدعی شوند و عرضه ها را کاهش دهند.

در نتیجه می توان دریافت که اجرایی شدن این قراردادها می تواند بسیاری از معضلات موجود را برای صنایع پایین دستی و حتی بالادستی رفع کند. از این رو مطلوب به نظر می رسد که اقدامات لازم برای بهره برداری هر چه سریع تر از این قراردادها اجرایی شود.