واقعیت های اثرات زیست محیطی پلاستیک‌ها و جایگزین های آن

با توجه به کاربرد گسترده پلاستیک‌ها در صنعت و زندگی روزمره بشر، تولید پلاستیک‌های پایه نفتی هر ساله رو به افزایش بوده و در در سال‌های اخیر حدود 400 میلیون تن تولید داشته‌اند. اما این پلاستیک‌ها پس از پایان چرخه عمر چه سرنوشتی دارند؟

طبق آمار، بطور کلی و در مقیاس جهانی، بالای 60 درصد این پلاستیک‌ها، یا در طبیعت و دریاها و اقیانوس‌ها رها شده (Mismanage) و یا در زمین دفن (Landfill) می‌شوند. از این میان تنها حدود 9 درصد این زباله‌های پلاستیکی بازیافت شده و مابقی آن جهت تولید انرژی حرارتی و سوختی، سوزانده (Incineration) می‌شوند. همین عوامل باعث ایجاد نگرانی‌های زیادی برای فعالان و سازمان‌های محیط زیستی شده و جامعه جهانی را به سمت پیدا کردن یک راهکار برای کنترل این موضوع سوق داده است.

با توجه به مطلب گفته شده، جوامع غربی استفاده از پلاستیک‌های زیستی را به جای استفاده از پلاستیک‌های نفتی با هدف کاهش آلودگی‌های زیست محیطی ناشی از Mismanage و Landfill شدن زباله‌های پلاستیکی پیشنهاد داده‌اند که در ادامه این موضوع بررسی خواهد شد. بطور کلی برای تصمیم‌گیری بهتر جهت استفاده از پلاستیک‌های نفتی یا زیستی بهتر است اثرات مختلف آن‌ها (اثرات زیست محیطی و غیره) با هم مقایسه شوند. این اثرات عبارتند از:

• مصرف آب: پلاستیک‌های زیستی با توجه به اینکه از مواد اولیه‌ای همچون ذرت مشتق می‌شوند، نیاز به مصرف آب زیادی دارند که طبق پژوهش‌های صورت گرفته، مصرف آب پلاستیک‌های زیستی با اختلاف از مصرف آب پلاستیک‌های نفتی بیشتر می‌باشد. به همین دلیل در کشورهایی همچون کشورهای غرب آسیا و حوزه خلیج فارس که با بحران آب مواجه هستند، تولید پلاستیک‌های زیستی منطقی نمی‌باشد.
• زمین: کشت مواد اولیه‌ای همچون ذرت جهت تولید بایوپلاستیک‌ها، نیازمند تخصیص زمین کشاورزی می‌باشد. از آنجا که در کشورهای غرب آسیا همچون ایران، زمین حاصلخیز کم بوده و از طرفی چون تولید محصولات مواد غذایی مورد نیاز مردم اولویت دارد، لذا منطقی نیست که زمین‌های حاصلخیز موجود، به کشت ذرت جهت تولید بایوپلاستیک‌ها اختصاص داده شود.
• اثرات زیست محیطی: طبق پژوهش‌های انجام شده مشخص شده است که از نگاه عوامل زیست‌محیطی همچون تغییر اقلیم (گرمایش جهانی)، تولید گازهای گلخانه‌ای، تخریب لایه ازن، سمیت‌زایی برای انسان‌ها، سمیت‌زایی برای اکوسیستم‌های مختلف، Acidification و Eutrophication، پلاستیک‌های زیستی عملکرد بدتری نسبت به پلاستیک‌های نفتی دارند. همچنین برخلاف ادعاهای مطرح شده درباره زیست‌تخریب‌پذیر بودن بایوپلاستیک‌ها، طبق مشاهدات انجام شده مشخص شده است که تجزیه زیستی آن‌ها نیاز به شرایط دمایی و اتمسفری خاصی داشته و با سهولت تجزیه نمی‌شوند.

با توجه به مطالب گفته شده، در حال حاضر جایگزین شدن پلاستیک‌های زیستی به جای پلاستیک‌های نفتی، شاید در همه کشورها و مناطق مختلف، جوابگوی دغدغه مطرح شده در ابتدای مطالب نباشد و چه بسا باعث ایجاد مشکلات بیشتری شود.

به همین علت پیشنهاد می‌شود مناطقی همچون کشورهای غرب آسیا که همزمان دچار بحران آب و ضعف در مدیریت پسماند می‌باشند، جهت به حداقل رساندن میزان Landfill و Mismanage شدن زباله‌ها، به سمت توسعه و سرمایه‌گذاری کلان جهت افزایش مقدار بازیافت و همچنین Incineration حرکت کنند.

مشاهده کامل ویدیو :