مهدی دارابی کارشناس اقتصادی در چهارمین همایش اقتصاد صنایع پلاستیک در ایران

پیش‌بینی بازار ارز

مهدی دارابی کارشناس اقتصادی در چهارمین همایش اقتصاد صنایع پلاستیک در ایران به ارائه برآوردی از آینده نرخ دلار در کشور ظرف سال جاری پرداخت. وی معتقد است: ارز، بازاری همانند سایر بازارها دارد توازن و عرضه و تقاضا، نوسان نرخ ارز را مشخص می‌کند. در ادبیات اقتصادی عرضه و تقاضای ارز را موازنه پرداخت‌ها […]

مهدی دارابی کارشناس اقتصادی در چهارمین همایش اقتصاد صنایع پلاستیک در ایران به ارائه برآوردی از آینده نرخ دلار در کشور ظرف سال جاری پرداخت.

وی معتقد است: ارز، بازاری همانند سایر بازارها دارد توازن و عرضه و تقاضا، نوسان نرخ ارز را مشخص می‌کند. در ادبیات اقتصادی عرضه و تقاضای ارز را موازنه پرداخت‌ها می‌نامند.موازنه پرداخت ارزی بیانگر تفاضل منابع و مصارف ارزی کشور است.

وی ادامه داد: مهم‌ترین منابع ارزی در هر کشوری برابر درآمد حاصل ار صادرات و خدمات و ورود سرمایه خارجی به کشور است که این رقم به حداقل رسیده است.
همچنین مهم‌ترین مصارف ارزی در هر کشوری عبارت است از : واردات رسمی و غیررسمی کالا و خدمات و تقاضا برای خروج سرمایه.
خروج سرمایه تنها به مفهوم خروج سرمایه از کشور نیست، تبدیل ریال به سایر ارزها و نگهداری در داخل کشور و همچنین بازگشت ارز حاصل از صادرات در بازه طولانی مدت نیز در زمره خروج سرمایه قرار می‌گیرد.

این کارشناس بازار در ادامه ناترازی در حساب جاری ارزی و حساب سرمایه کشور را از مهم‌ترین عوامل رشد نرخ ارز و تورم عنوان کرد و در ادامه دلایل عمده ناترازی حساب جاری در ایران را به ۳ فاکتور اصلی نسبت داد که عبارتند از:
_ رشد نقدینگی و تورم ناشی از ناترازی کلان اقتصادی
_کاهش رابطه مبادله (کاهش قدرت واردات به ازای یک میزان مشخص صادرات)
_تعیین دستوری نرخ ارز

وی افزود: عوامل اصلی ناترازی حساب سرمایه در ایران نیز عبارتند از؛ افزایش تقاضای خروج سرمایه ناشی از نااطمینانی و تعیین دستوری نرخ ارز با کاهش سرعت بازگشت ارز و واردات کالا.

دارابی در ادامه به بیان نسبت نرخ ارز و شاخص‌های اقتصادی پرداخت و گفت: یک دیدگاه رایج در تعیین نرخ ارز، مبتنی بر رشد تورم است. در این مدل نرخ ارز در ایران متناسب با اختلاف تورم ایران و آمریکا رشد می‌کند. از نرخ ارز محاسبه شده با این روش تحت عنوان ارز ppp یاد می‌شود.
در دهه ۶۰ و ۷۰ نرخ ارز رسمی کشور منطبق با نرخ ارز ppp بود. اما در دهه ۸۰ و ۸۰ میان نرخ ارز رسمی و نرخ ارز ppp فاصله ایجاد شد به نحوی که نرخ ارز رسمی کمتر از نرخ ارز ppp شد.
این کارشناس مهم‌ترین دلیل فاصله میان نرخ ارز رسمی و نرخ ارز ppp در دهه ۶۰ و ۷۰ را ورود ارز حاصل از صادرات نفتی به کشور عنوان کرد و گفت: طی این ۲ دهه توان ارزی دولت مبتنی بر درآمد حاصل از صادرات توانست نرخ ارز را کنترل کند.
وی افزود: ظرف سال‌های ابتدایی دهه ۹۰ تا سال ۹۶ از میزان درآمد ارزی حاصل از صادرات نفت کاسته شد؛ اما دولت با تکیه بر سود سپرده بانکی و استمرار مداخله مستقیم با شدت کمتر توانست همچنان نرخ ارز را کنترل کند.
اما از سال ۹۷ بعد با کاهش قابل توجه صادرات نفتی و افت اثرگذاری رشد نرخ سپرده بانکی مجدد نرخ ارز رسمی و نرخ ارز ppp بر یکدیگر منطبق شدند.

دارابی در ادامه با استناد به مدل ppp و با فرض متوسط تورمی همانند قبل، نرخ متوسط ارز در سال جاری را ۵۰ هزار تومان تخمین زد.

این کارشناس بازار در ادامه به این نکته اشاره کرد که پیش‌بینی نرخ ارز در کوتاه مدت در علم اقتصاد امکان‌پذیر نیست. اما می‌توان براساس مدل‌های اقتصادی نوسان نرخ ارز در بلند مدت را توضیح داد و شمایی از آینده نرخ ارز ارایه کرد.

وی افزود: با فرض تورم بالای ۴۰ درصد و رشد نقدینگی ۳۰ درصدی و عدم تغییر در سطح رابطه مبادله (صادرات و واردات) و درآمد نفتی، نرخ ارز کشور در سال ۱۴۰۲ در محدوده ۵۰ هزار تومان است.

البته مولفه‌هایی می‌توانند این براورد را نادرست کنند که عبارتند از:
_تعدیل یا تشدید سیاست تعیین دستوری نرخ ارز
_افزایش یا کاهش خروج سرمایه
_افزایش یا کاهش صادرات نفتی
_افزایش یا کاهش دسترسی به ذخایر ارزی بلوکه شده کشور