در اولین همایش تجلیل از برترین های بورس کالای ایران؛

انجمن ملی صنایع پلیمر ایران به عنوان تشکل برگزیده بورس کالا انتحاب شد

در اولین همایش تجلیل از برترین های بورس کالای ایران ، انجمن ملی صنایع پلیمر ایران به عنوان برترین انجمن حوزه صنایع تکمیلی در کشور انتخاب شد و از جناب آقای دکتر ترکمان رئیس هیأت مدیره این انجمن در حضور وزیر اقتصاد تقدیر به عمل آمد.
در این جلسه که شب گذشته با حضور بسیاری از مدیران ارشد کشور از جمله وزیر اقتصاد ، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس ، رئیس سازمان بورس ، رئسای هلدینگ های پتروشیمی و … برگزار شد دکتر سعید ترکمان به ایراد سخن پرداخت.

رئیس هیأت مدیره انجمن ملی صنایع پلیمر ایران در این مراسم به منظور بررسی مشکلات صنایع تکمیلی در حوزه محصولات پتروشیمی به ایراد سخن پرداخت و ضمن اشاره به جایگاه این حوزه صنعتی در اشتغالزایی عنوان کرد: در نگاه اول جایگاه بورس کالا در صنعت پتروشیمی کشور به شفافیت یا کاهش هزینه مبادلات محدود شده یا از پتانسیل هایی همچون پوشش ریسک و تأمین مالی صحبت به میان می آید. ولی در ایران که سال ها درگیر تحریم بوده و با صنعت انحصاری پتروشیمی روبه‌رو بوده ایم اهمیت بورس کالا در مقام اجرا و عملکرد متفاوت بوده است. این که به گواه آمارهای رسمی صنایع تکمیلی پتروشیمیایی با محوریت پلیمرها به شدت از صنایع مشابه خود در فاز ارزش آفرینی و اشتغالزایی برجسته تر عمل کرده اند باید در توانمندی‌های این بازار رسمی گنجانده شود. توصیه می کنیم این موفقیت ها منضم به آمار به صورت منابع رسمی در نشریات و منابع بین المللی منتشر شود.

این که حجم معاملات پلیمرها در بورس کالا با الزام به عرضه داخلی در سال 90 از 1 میلیون و 300 هزار تن به نزدیکی 4 میلیون تن رسیده است خود بزرگترین مؤلفه از رشد حجم تولید در صنایع تکمیلی است. این رشد به معنی افزایش محسوس استفاده از مواد اولیه بازیافتی و وارداتی همچنین پرکننده ها در فرآیندهای تولیدی است و برآورد انجمن ملی صنایع پلیمر ایران از رسیدن حجم تولید کل به 5 میلیون و 670 هزار تن حکایت دارد. در اختیار داشتن همین اطلاعات یا امکان هم پوشانی داده ها از مزیت های معاملات در بورس کالاست. شفافیت ساده ترین مزیت معاملات در بورس کالاست و دستگاه های نظارتی و مالیاتی به سادگی می توانند نسبت به رهگیری تولیدات و محموله ها اقدام کنند. این که خرید مواد اولیه از بورس کالا صورت گرفته و سهمیه های خرید نیز در این چارچوب به کمک سامانه های مشخص تعریف می شود به معنی آن است که واحدهای شفاف مالی با رویکرد تولید واقعی فضای بیشتری برای ایفای نقش پیدا کرده اشتغالزایی مضاعفی را به همراه خواهد داشت.

تأمین مالی یکی از ارکان اصلی در بورس های مطرح در جهان است اما به رغم موفقیت های معاملاتی در بورس کالا ، فاز تأمین مالی واحدهای تولیدی در حوزه صنایع تکمیلی نه چندان برجسته نیست بلکه یک نقطه ضعف جدی محسوب می شود. واقعیت آن است که معاملات سلف ، واحدهای بزرگ بالادستی عرضه‌کننده را تأمین مالی میکند ولی این تأمین مالی از جیب واحدهای خریدار مواد اولیه صورت می گیرد. در این فرآیند نه تنها منافعی برای صنایع تکمیلی در فاز تأمین مالی دیده نشده بلکه هزینه مضاعفی را به این واحدها تحمیل میکند. متأسفانه حجم و ارزش معاملات سلف در بازار محصولات پتروشیمی بورس کالا در حال افزایش بوده و در سال 1400 به نسبت سال قبل از آن شاهد افزایش 13 درصدی حجم و رشد 66 درصدی ارزش معاملات سلف بوده ایم. این درصد رشد اگرچه در بازار پلیمرها بهتر بوده ولی شاهد داد و ستد 1 میلیون و 158 هزار تنی پلیمرها به صورت سلف بوده ایم. به صورت دقیق تر از 3 میلیون و 787 هزار تن معامله پلیمرها در سال گذشته 1 میلیون و 158 هزار تن آن سلف بوده که تنها به تأمین مالی صنایع بزرگ بالادستی منتهی شده است همچنین با افزایش تقاضای پول، این ریسک را به صورت مستقیم به بانک ها وارد می کند و در ایجاد تورم از مسیر رشد نقدینگی یا افزایش هزینه تمام شده تولیدات مؤثر خواهد بود.

پوشش ریسک یکی از کارکردهای اصلی بورس ها در جهان هستند و در کشور ما که تولیدات محصولات پتروشیمیایی اغلب در انحصار یک یا چند شرکت خاص هستند ، اهمیت پوشش ریسک بیشتر می شود. به عنوان یک مثال مشخص وقتی یک پتروشیمی خاص که یک کالای انحصاری را تولید میکند به هر دلیل وارد یک فاز عدم فعالیت شود ، بازار به وضوح و به سرعت از حالت تعادل خارج شده و همین مطلب به رشد قیمت و ریسک تولید تبدیل می شود. در بورس کالا ابزار خاصی برای پوشش ریسک این فعالیت ها را شاهد نیستیم حتی استفاده از ابزارهای مالی را می توان حداقلی در نظر گرفت. البته امیدواری به راه اندازی قراردادهای گواهی سپرده به عنوان مادر ابزارهای مالی را می توان مثبت ارزیابی کرد تا شاید پس از سال ها شاهد ایجاد یک فاکتور برای پوشش ریسک نوسان نرخ یا کاهش ریسک تعویق عرضه باشیم
شعار سال ؛ توجه جدی به تولید دانش بنیان و اشتغال آفرین دارد که دقیقاً از مسیر صنایع تکمیلی و زنجیره ارزش عبور می کند. تاکنون برنامه مدون و اجرایی بورس کالا برای تحقق شعار سال نه تنها مطرح نشده بلکه مورد مشورت صنایع تکمیلی پتروشیمیایی نیز قرار نگرفته است. حضور بورس کالا در حوزه های نوآوری یا حمایت های پیدا و پنهان ، مادی و معنوی می تواند در اشتغالزایی و حمایت از تولید نقش آفرینی کند. اما در حوزه اقتصاد دانش بنیان شاید استفاده از شیوه های نوین معامله به منظور کاهش ریسک ، افت هزینه ها و افزایش رقابت پذیری بنگاه ها در کنار تأمین مالی بتواند روح حاکم بر ادبیات تعیین شعار سال توسط مقام معظم رهبری را پوشش دهد.

حمایت از صنایع تکمیلی اما در تار و پود عملکرد بورس کالا در سال های اخیر نهفته است آن هم در شرایطی که در کارگروه های تصمیم سازی همچون کمیته تخصصی پتروشیمی کارگروه تنظیم بازار ، شاهد تعامل سازنده این دو رکن اثرگذار هستیم. عمیق تر شدن همکاری همبستگی ها می تواند به نقاط مثبت مجزایی منتهی شود.