روز جهانی بدون کیسه‌های پلاستیکی

فرزانه علیرضایی، دبیرکل انجمن ملی صنایع پلیمر ایران

روز جهانی بدون کیسه های پلاستیکی، روزی که نام صحیح آن تا حدودی فراموش شده است و در برخی از موارد روز کیسه های کاغذی هم نامیده می شود.

این روز را برای کاهش مصرف کیسه های پلاستیکی و تشویق جامعه به استفاده از کیسه های کاغذی یا پارچه ای جهت کمک به حفظ محیط زیست و جلوگیری از آسیب های محیط زیستی نامگذاری کرده اند. این روز نام گذاری شده تا جامعه را نسبت به خطرات و مضرات کیسه های پلاستیکی و تاثیری که بر زندگی موجودات دریایی و زمین، حیوانات و طبیعت دارند، آگاه کنیم.

اما متاسفانه دیده می شود که این روز با عنوان «روز بدون پلاستیک» مشهور شده و در سرتاسر شهر بیلبوردهایی را می بینیم که این شعار که ناشی از یک برداشت یا ترجمه اشتباه است، روی آن نوشته شده که این مساله بسیار ناراحت کننده است.

در ابتدای کار این شعار باید اصلاح شود و باید آن را روز بدون کیسه های پلاستیکی بنامیم و فراموش نکنیم که امروزه میزان بالای سرانه مصرف پلاستیک ها به عنوان شاخص توسعه یافتگی کشورها شناخته می شود. امروز کمتر کالایی را می بینیم که قسمتی از آن از پلاستیک ها تشکیل نشده باشد. همه ما تاثیر مصرف پلاستیک ها را در کمک به بحران کرونا درجهان شاهد بودیم. از ماسک و لباس های یکبار مصرف گرفته تا ظروف بسته بندی و تجهیزات بیمارستانی.

این در حالی است که پلاستیک ها نقش پررنگی در کاهش مصرف انرژی به ویژه در حوزه حمل و نقل و سلامت جامعه دارند و شعار «نه به پلاستیک» به نظر نوعی اجحاف به این صنعت پایه است که در سرتاسر زندگی بشر نقش کمک کننده ایفا کرده.

اما این واقعیت وجود دارد که شما برای خریدهای روزانه از کیسه های نازک پلاستیکی استفاده می کنید و پس از رسیدن به مقصد آن را دور می اندازید. با در نظر گرفتن اینکه آن کیسه تا نسل ها بعد از شما در طبیعت باقی می ماند، تصور کنید که هر کدام از ما چه قدر به طبیعت آسیب می زنیم.

البته توجه به این نکته هم خیلی مهم است که آلایندگی پلاستیک ها در قسمت تولید، به مراتب کمتر از رقبای دیگر است، انرژی کمتری در فرآیند تولید پلاستیک ها نسبت به پارچه و کاغذ نیاز است و تولید یک پاکت کاغذی 42 بار خسارت زیست محیطی بیشتری نسبت به یک کیسه از جنس پلی اتیلن ایجاد می کند. این عدد برای یک کیسه نخی 20000 برابر است و مشکل اصلی در فرهنگ مصرف و عملا بحث انباشت پلاستیک هاست.

به نظر می رسد در وهله اول باید فرهنگ سازی کنیم و ضایعات پلاستیکی خود را در محیط زیست رها نکنیم و دولت محترم هم با حمایت از بخش خصوصی و سرمایه گذاری درست، تجهیزات مکانیزه و به روز بازیافت را فراهم کند؛ چرا که راه حل این چالش این است که اقتصاد مدور و اقتصاد زیستی را اجرا کنیم.

بازیافت حداکثری زباله های پلاستیکی و استفاده از پلیمرهای زیست پایه و زیست تخریب پذیر به ویژه در تولید محصولاتی که عمر مصرف کوتاهی دارند و محصولاتی که بازیافت آنها اقتصادی نیست، (پلاستیک هایی که با ضخامت بسیار کم که عمدتا برای حوزه بسته بندی استفاده میشوند)، قدم های اصلی است که صنایع باید در راستای جلوگیری از انباشت زباله های پلاستیکی در طبیعت و در واقع حفظ محیط زیست بردارند.